Bedrijven en bedrijfstakken komen met initiatieven om vluchtelingen in te zetten om het soms nijpende personeelstekort aan te pakken. Zo biedt de brancheorganisatie van ondernemers in de koudetechniek en klimaatbeheersing NVKL vanaf januari opvang aan twintig vluchtelingen in het eigen opleidingscentrum. En bouwbedrijf Dura Vermeer stelt stageplekken beschikbaar. Het gaat om kleine projecten, maar ze spreken allemaal de ambitie uit om snel te groeien als ze succesvol blijken.

Er is op de arbeidsmarkt voor moeilijk vervulbare vacatures veel kritiek op de obstakels die er zijn voor het inzetten van het arbeidspotentieel onder vluchtelingen. "Mensen moeten eerst een status hebben, vervolgens moeten ze wachten tot ze een woning hebben. En dan pas start het inburgeringstraject waarbij ook goed wordt gekeken wat iemand in huis heeft voor de arbeidsmarkt", zegt directeur Jurriën Koops van ABU. 

"Eigenlijk wil je al veel sneller inventariseren wat mensen kunnen en waar ze misschien nog wat bijscholing nodig hebben", zegt hij. "Dan kun je eerst vaststellen dat er ergens een baan is voor iemand en kun je daar ook huisvesting zoeken. Nu zitten we nog in een situatie dat iemand een woning krijgt in bijvoorbeeld Zwolle, terwijl daarna pas blijkt dat er in Rotterdam werk is voor hem of haar." 

Belangstelling

Er zijn in Nederland tienduizenden vluchtelingen met een verblijfstatus. Naar schatting 16.000 van hen verblijven nog in een AZC en wachten op een woning. Het is onduidelijk wat hun achtergrond is en welk werk ze zouden kunnen doen.

Meerdere bedrijfstakken hebben belangstelling  getoond voor het inzetten van vluchtelingen voor moeilijk vervulbare vacatures, zegt een woordvoerder van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Ook het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) meldt dat er veel bedrijven en bedrijfstakken belangstelling tonen voor vluchtelingen. "Rijp en groen, we zijn aan het inventariseren wat we er mee kunnen doen," zegt een woordvoerder. 

Daarnaast is het COA met uitzendconcern Randstad begonnen met een 'proeftuin' om 95 vergunninghouders (ex-asielzoekers met een verblijfs- en werkvergunning) te begeleiden naar werk. In het project werkt Randstad samen met AZC's in Utrecht en Musselkanaal. Doel is om een beter beeld te krijgen van opleiding en werkachtergrond van vergunninghouders.

Eigenlijk wil je al veel sneller inventariseren wat mensen kunnen.

Jurriën Koops, directeur ABU

Personeelstekorten zijn er vooral in de technische sector. Uit onderzoek van technisch opleidingsinstituut ROVC onder 228 bedrijven blijkt dat driekwart van de technische bedrijven in Nederland een tekort heeft aan personeel. Ze slagen er niet in geschikte arbeidskrachten te vinden.

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit van Maastricht zegt dat er volgend jaar een tekort is van ten minste 155.000 technici. Tot 2020 hebben bedrijven volgens het ROA meer personeel nodig dan er beschikbaar is. Bedrijven moeten inmiddels opdrachten laten schieten en kunnen niet doorgroeien. Nu de economie aantrekt wordt het probleem snel groter, zegt het centrum.

Regelmatig moeten wij mensen uit het buitenland halen.

Jerry Bakx, Franklin Europe

"Goede lassers worden schaars," zegt Jerry Bakx van Franklin Europe, dat onder meer werkt aan boorplatforms en kabelleggers. "Ook is het moeilijk om mensen te vinden voor onze interne opleiding om kabels te kunnen maken. Helaas moet ik werk laten liggen omdat er onvoldoende personeel is." 

Net als veel andere werkgevers is Bakx er voorstander van om vluchtelingen te begeleiden naar onvervulbare vacatures. "Regelmatig moeten wij mensen uit het buitenland halen. Omdat ze gewoon hier in Nederland niet te vinden zijn."

In 2013 sloegen overheid, onderwijs en bedrijfsleven al de handen ineen in het zogeheten nationaal Techniekpact. Doel was om de tekorten in 2020 weg te werken. Vorige maand werd duidelijk dat de inschrijvingen voor technische studies weer aantrekken. 

"Er gebeurt veel, maar het gaat niet snel genoeg", zegt John Huizing van opleidingsinstituut ROVC. "Het is tijd voor een nog directere aanpak van het probleem." 

Daarbij denkt Huizing nadrukkelijk aan het potentieel onder de instromende vluchtelingen. "Als iemand een beetje Engels spreekt en twee rechterhanden heeft, kunnen wij mensen relatief snel opleiden tot een functie in de techniek op mbo-niveau. We leiden nu al mensen uit het Midden-Oosten op. Dat zijn bijvoorbeeld werknemers van Nederlandse bedrijven die daar actief zijn."

De instromende groep vluchtelingen wordt vaker genoemd als een oplossing van het personeelstekort in sommige sectoren. Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) is er in Europa genoeg werk voor de te verwachten instroom. 

Daarbij wordt ervan uitgegaan dat eind 2016 tussen de 680.000 en een miljoen vluchtelingen de arbeidsmarkt opstromen. Dat is ongeveer 0,3 tot 0,4 procent van de actieve bevolking in de Europese Unie.