Steenbergen, 21 oktober 2015. Voor gevestigde media was het wellicht weinig meer dan een incident, lekkere sensatie, maar inmiddels achterhaald door veel belangrijker mededelingen. Maar de gebeurtenissen van gisteravond in het Brabantse plaatsje zijn zeer ernstig. Ze vormen een zeer ernstige waarschuwing. De taferelen aldaar illustreren niets minder dan een acute fascistische dreiging. Blijven we die bagatelliseren, negeren? Of slaan we die dreiging nu eens eensgezind terug? We hebben niet eindeloos de tijd, en treuzelen doen we al veel te lang.

Fascisme is wat zich gisteren voordeed in en om de sporthal waarde gemeente een bijeenkomst had belegd over de komst van een asielzoekerscentrum (AZC). Van te voren was duidelijk dat het een verhitte toestand ging worden. “Op 15 oktober werd de sfeer in de brabantse gemeente al eens grimmig (…)Die dag zou Geert Wilders komen flyeren, maar dat ging niet door. Desondanks troffen voor- en tegenstanders elkaar in het dorp. Het kwam tot fysiek geweld, en de politie moest de twee groepen uit elkaar houden”, aldus de Volkskrant.  Het gezag bereidde zich voor op herrie, nadat het naar eigen zeggen lucht had gekregen van de komst van Feyenoord-supporters. De gemeente vaardigde een noodverordening uit, de ME verscheen in de straten van het dorp.

De herrie kwam, en de politie deed keek voornamelijk toe.Eerst vond er een optocht plaats van tegenstanders van het AZC, voorzien van Nederlandse vlag en alles. Daarna de bijeenkomst, in een sporthal, in aanwezigheid van burgemeester Vossen. De meeste mensen die het woord namen waren tegen een AZC. Met de bekende mix van motieven.  Bekrompen bezorgdheid om de verkoopbaarheid van de woning was er één. Angst “dat de veiligheid zou afnemen” was een andere. Een ander was anti-moslim-sentiment. “Sommigen geven openlijk toe dat ze dat ze tegen de komst van moslims zijn”. De felle afkeer van de komst van vluchtelingen uitte zich niet enkel uit mensen die hun standpunt uiteenzetten, maar vooral uit agressieve spreekkoren: “AZC Nee”, “Vol is Vol”. Dit was geen discussie. Dit was pure intimidatie.

Die intimidatie richtte zich tegen drie doelwitten. Allereerst tegen de komst van vluchtelingen zelf. In de tweede plaats tegen mensen die de moed hadden het voor vluchtelingen op te nemen. Er was een mevrouw die dat deed: Dasja Abresch. Ze zei onder meer: “Ik vind dat we het verplicht zijn om mensen, die zich in een oorlogssituatie bevinden, een vluchthaven te bieden. Ik voel de wil en de plicht om een ander die in nood verkeert te helpen. En zoals u merkt ben ik niet bang om dat hier te zeggen.” Woedende spreekkoren kreeg ze over zich heen, waarbij seksistisch en bedreigend gescheld bepaald niet ontbrak. Interessant trouwens hoe mensen die zich vrouwvriendelijk voordoen als ze daarmee moslims denken te kunnen brandmerken, het platste seksisme tolereren als het in hun racistische kraam te pas komt. Andersdenkenden overschreeuwen, intimideren, de mond snoeren, dat is wat de menigte deed. Met een legitieme uiting van ‘bezorgde burgers’ had dit niets te maken. Dit was nog nét geen openlijk knokploeggeweld.

Dasja Abrech wist dat ze een risico nam. Er was al eens een steen door haar ruit gegaan, en anderen hadden haar geadviseerd om op deze avond haar mond te houden.  Dat deed ze dus niet, en ze verdient hiervoor enorme dankbaarheid en hulde. Meer mensen zoals zij, dan waren we sterker tegenover de fascistische dreiging.

Het derde doelwit van de hatelijke menigte was de burgemeester. Ook hij kreeg bedreigende agressie over zich heen. “We gaan op vossenjacht”,  joelden mensen. Daarmee werd de fascistische drieslag compleet: tegen het via racisme aangewezen doelwit, in dit geval de komst van vluchtelingen. Tegen de solidariteit, in dit geval verwoord door mevrouw Abresch. En tegen bestuurders die niet ook maar enige ruimte gunnen aan vluchtelingen en mensen die het voor hen opnemen, in dit geval dus de burgemeester. Dit is geen gewoon protest. Dit is geen legitieme uiting van bezorgdheid. Dit is een georganiseerde daad van groepsgewijze fascistische intimidatie.

Hoeveel formele organisatie zit er achter? Ergens doet dat er weinig toe. Als het om groepen mensen gaat die tamelijk spontaan samen kwamen om hun hatelijke ding te doen, is dat evengoed doodeng. Het laat immers zien hoe sterk het gif al werkzaam is, zonder formele organisatorische verbanden. Maar het feit dat het op 15 oktober dus de uiteindelijk afgeblazen flyeractie van Wilders was die de vlam al in de pan deed slaan, geeft al een richting aan. Aanhang heeft hij ter plekke . “Wilders’ partij kreeg in Steenbergen bij de laatste verkiezingen voor Provinciale Staten de meeste steun”. Het is aannemelijk dat we gisteravond een actief geworden deel van de PVV-aanhang in actie hebben gezien. De gebeurtenis illustreert sowieso de fascistische dynamiek die Geert Wilders en zijn PVV steeds openlijker ontketent. Wie nu nog aarzelt om die dynamiek te ontkennen, steekt de kop in het zand. De PVV belichaamt een acuut fascistisch gevaar. We moeten dat gevaar stuiten, terugslaan en verpletteren. Hoe dan ook.