Sinds november 2014 vinden er in Duitsland wekelijks Pegida demonstraties plaats. Pegida is een Duits acroniem voor Vaderlandslievende Europeanen tegen de Islamisering van het Avondland. Migranten, moslims, politici en de pers worden fel bekritiseerd door de activisten die zichzelf beschouwen als ‘nette en bezorgde burgers’. Wat is de Nederlandse bijdrage aan deze demonstraties? Wie is ‘Ed aus Holland’ die als Pegida demonstrant veelvuldig de pers te woord staat? Wat is zijn relatie met Geert Wilders, en welke rol spelen Nederlandse nazi’s in dit geheel? Kortom, hoe netjes is Pegida eigenlijk?

“Ik steun jullie van harte. Miljoenen in Europa steunen jullie. Ik ben trots op jullie.” laat Geert Wilders aan de Pegida demonstranten van 25 januari in Dresden weten. Zijn boodschap aan de 17.000 demonstranten wordt voorgelezen door ‘Ed aus Holland’. Een Nederlandse man, in Duitsland woonachtig en regelmatig spreker op Pegida demonstraties.

Deze demonstraties vinden dicht bij Nederland plaats. Gezien het grote aantal PVV-stemmers en de korte reistijd naar Pegida-bijeenkomsten zou je verwachten dat er veel Nederlandse deelnemers zijn. Maar dat valt erg mee. Er zijn enkele individuen die wel eens meedoen. Op 8 december neemt een kleine delegatie van de Dutch Defence League deel aan Pegida demonstratie in Düsseldorf. Maar het meest opvallend zijn toch de anonieme Ed en de steunbetuiging van Wilders. Waar komt deze steunbetuiging van Wilders vandaan? Heeft hij contact met ‘Ed aus Holland’?

Hooligans Gegen Salafisme

Kennelijk is de PVV aanhang niet bereid in Duitsland de straat op te gaan om hun standpunten kracht bij te zetten. Radicalere Nederlandse activisten voelen zich blijkbaar ook niet geroepen Pegida te ondersteunen. Zij zijn wel aanwezig bij de demonstratie die als voorloper van Pegida kan worden beschouwd. Onder de naam Hooligans Gegen Salafisten (HoGeSa) demonstreren op 26 oktober 2014 enkele duizenden hooligans in Keulen. De betoging loopt uit op grote vechtpartijen met de politie. Er worden stenen, flessen en vuurwerk naar de politie gegooid, de Hitlergroet gebracht en leuzen tegen buitenlanders geschreeuwd. Onder deze hooligans bevindt zich een groep van ongeveer tien Nederlanders.

De nazistische Nederlandse Volks-Unie (NVU) heeft samen met de Autonome Nationalisten Vlaanderen een bus gehuurd voor “een onvergetelijk moment en een voorbeeld van hoe het hier zou moeten zijn.” Op de Pegida demonstraties die sindsdien plaatsvinden nemen vrijwel altijd HoGeSa activisten deel. Prominente Pegida activisten erkennen dat HoGeSa met hen meeloopt. “Het verschil is”, zegt ‘Ed aus Holland’ aan een journalist van Een Vandaag, “dat zij met Pegida meelopen. En Pegida niet met hen. Wij hebben niets met extreemrechts te maken.”

Ed, der geheime Hooligan

Op 15 november 2014 vindt de tweede HoGeSa demonstratie plaats, dit keer in Hannover. ‘Ed aus Holland’ is zelf een van de deelnemers. Na de HoGeSa rellen in Keulen bestaat er geen enkel misverstand over de aard en het doel van deze demonstratie. Toch vormt dit voor de ‘nette’ Pegida activist geen beletsel. Hij beschouwt en gedraagt zich als een HoGeSa activist, in tegenstelling tot wat hij een maand later aan Een Vandaag vertelt. Deze deelname lijkt niet zijn enige connectie met HoGeSa. Verschillende Duitse onderzoeksgroepen stellen dat hij moderator is van het HoGeSa-forum. De bewering van een Telegraaf journalist dat hij vanaf een HoGeSa adres met de krant mailde versterkt deze stelling.

‘Ed aus Holland’, die in werkelijkheid Edwin Wagensveld heet blijkt niet de nette, bezorgde burger te zijn die hij lijkt. Ed is een ‘geheime hooligan’. Uit een analyse van zijn persoonlijke facebook profiel blijkt hij allerlei berichten van de nazistische NVU te ‘liken’.  Ook heeft hij veel vriendschappen met extreemrechtse Nederlandse activisten, waaronder een aantal uit het meest radicale deel van deze beweging. De politieke oriëntatie van zijn facebookvrienden Jeroen van den Berg (Ulfhednar), Olav Schollaardt (Nationale Sozialisten Niederlande) en Edwin Middeljans (Blood&Honour) laat niets te raden over. Wanneer Middeljans op zijn profiel een foto plaatst waarop hij samen met Stefan Wijkamp (alias de Hollandse Hitler) op een neonazidemonstratie in het Duitse Remagen is te zien, plaatst Wagensveld een ‘like’.

Politiek is niet het enige wat Middeljans en Wagensveld bindt. Middeljans heeft interesse in de producten uit Wagensveld webshop ‘Der Hollander’.

Hier verkoopt Wagensveld onder meer stroomstootwapens, pepperspray en airsoftgeweren. Zijn Duitse webshop richt zich nadrukkelijk op de Nederlandse markt. In Nederland is particulier bezit van dit soort wapens strafbaar en geldt als een misdrijf, of is gebonden aan strenge wettelijke voorwaarden. Wagensveld blijkt een ondernemer te zijn die zijn producten “discreet verzendt” en het met wet- en regelgeving niet zo nauw neemt. Een controle of zijn klanten aan wettelijke voorwaarden voldoen ontbreekt bij ‘Der Hollander’.

Organise

De goed georganiseerde Duitse neonazi scene is structureel aanwezig bij Pegida protesten. Hun aanwezigheid wordt getolereerd. Wagensveld is een voorbeeld dat Pegida en HoGeSa niet zulke gescheiden werelden zijn als Pegida wil laten geloven. In een interview met Een Vandaag laat Wagensveld weten aan te sluiten bij een in 2015 geplande protestmars van het extreemrechtse Pro Patria in Den Haag.

De vorige mars van Pro Patria liep uit de hand en bleek voor een groot deel uit een verzameling van hooligans en extreemrechtse activisten te bestaan. Een aantal van hen was ook aanwezig op de HoGeSa demonstratie in Keulen.

Wagensveld is een belangrijk persoon bij Pegida. Hij brengt persoonlijk neonazi’s, Wilders en hooligans bij elkaar. Een coalitie die we eerder zagen rond de Pro Patria mars. Het verbaast dan ook niet dat Wagensveld (met zijn Duitse vrienden?) deel wil gaan nemen aan de komende Pro Patria demonstratie. Welke rol zij hier kunnen gaan spelen zal de toekomst uitwijzen.