Petitie m.b.t. Ontwerp PRUP Horizon+ tegen 07/03/2024
PETITIE AAN DE DEPUTATIE VAN DE PROVINCIE VLAAMS-BRABANT m.b.t. ontwerp-PRUP Horizon +
Geachte Leden van de Deputatie,
Sinds kort ligt het ontwerp-PRUP Horizon + ter consultatie. Gebruik makende van ons recht op inspraak, wensen wij tegen een aantal specifieke, cruciale bepalingen van dit ontwerp-ruimtelijk uitvoeringsplan onze zorgen kenbaar te maken en bezwaar in te dienen.
Wij willen allereerst vooropstellen dat wij de waarde van dit juridisch-planologische instrument onderkennen als belangrijke bouwsteen voor de verduurzaming en verbetering van het ruimtelijk kader in Vlaanderen – en meer specifiek in Vlaams Brabant en in de drie bij het PRUP betrokken gemeentes Overijse, Tervuren en Sint-Genesius-Rode –, en dat wij de onderliggende doelstellingen van de door het PRUP uitgedragen ruimtelijk visie onderschrijven; deze beoogt de duurzame versterking van de dorpskernen en vrijwaring van het landschap van verdere bebouwing (‘Bouwshift’) en maakt planologische sturing, ook buiten de dorpskernen, mogelijk. Er staan veel goede punten in het PRUP waar wij achter staan.
Als groep van inwoners, omwonenden, eigenaren, betrokkenen en stakeholders van, langs en bij de Brusselsesteenweg te Overijse en aanpalende wijken (Marnix, Joly etc.) maken wij ons echter grote zorgen over de voorgestelde inrichting, aard, vorm en omvang van een nieuwe “gemengd bebouwde zone” (Art. 2.9 e.v. in PRUP, en in blauw aangegeven op grafisch plan) die de bepalingen van “woonpark” binnen het Gewestplan van 1977 opheft.
Hoewel, op papier, de ‘woonfunctie’ wordt behouden (binnen hoofdcategorie / gebiedsaanduiding “woongebieden”, hetgeen een doorgedreven functiemix mogelijk maakt) stuurt deze verandering in werkelijkheid aan op een intensivering en uitbreiding van het bestaande handelslint (en niet enkel op een kwalitatieve, gepaste transformatie of zelfs afschaling), met de wens om de “reële” toestand niet alleen te bestendigen – met alle problemen die deze nu reeds kent – maar te dynamiseren. Feitelijk wordt hiermee het “ruimtelijk rendement” van de perifere handelsconcentratie verhoogd, ten nadele van de leefbaarheid van de Woonfunctie, zowel binnen de ‘blauwe zone’ maar vooral ook in de direct aanpalende zones van Groene Woonwijk / Woonpark.
In haar wellicht goedbedoelde ambities schiet, menen wij, de Gemeente Overijse – die de contouren van de blauwe zone van het PRUP feitelijk heeft bepaald – veel te ver door.
De Gemeente gaat daarmee niet alleen in tegen de wensen en bekommernissen van een belangrijk deel van haar inwoners, maar ook tegen 20 jaar Vlaams, Provinciaal en Gemeentelijk (!) beleid ten aanzien van baanhandelsconcentraties / handelslinten. Ook strookt de aanpak niet met de letter en geest van het begrip “goede ruimtelijke ordening”, waarin niet alleen “gebiedsgerichte” ambitie van belang is, maar ook en vooral de inbedding in een bredere ruimtelijke visie met aandacht voor de samenhang met andere (aanpalende) bestemmingen en functies, de impact op de ruimere omgeving, en het creëren van draagvlak onder de inwoners. Door een haast uitdrukkelijke focus op het thema “wonen” – en het negeren van beleidslijnen t.a.v. voorzieningen en handel – schiet het PRUP, met name in de afbakening en definitie van de “gemengd bebouwde” zones, op belangrijke vlakken tekort.
Onze bezwaren zijn niet een uiting van NIMBY-isme, maar drukken een oprechte zorg uit ten aanzien van een fundamentele inschattingsfout met betrekking tot het ruimtelijk en maatschappelijk draagvlak voor (en de effecten van) een effectief hoogdynamische handelszone langs de Brusselsesteenweg, die ook invloed heeft op de leefbaarheid en het functioneren van Overijse als geheel. De feitelijke uitbreiding van het handelslint, zoals deze door het PRUP zou worden gekaderd en juridisch gefaciliteerd, gaat lijnrecht in tegen de fundamentele beleidsintentie om de leefbaarheid en het voorzieningenniveau in de dorpskernen – en hun aantrekkelijkheid als kleinhandelscentra – duurzaam te versterken.
In concreto:
- In de PRUP-plannen (zie geannoteerde planuitsnede) wordt een zone langs de Brusselsesteenweg juridisch losgeknipt van de achterliggende groene woonwijken (“woonparken”), met het idee om hier een “gemengd bebouwde zone” in te richten die in theorie een ‘woonzone’ blijft, maar volgens de beschrijvingen in het PRUP feitelijk een dynamische commerciële strip wordt, die niet alleen gericht “geherstructureerd” wordt maar verder mag ontwikkelen.
- Deze manifest gestelde intentie tot uitbreiding en dynamisering gaat uitdrukkelijk in tegen 20 jaar ruimtelijk beleid (op Gewestelijk, Provinciaal en Gemeentelijk niveau) dat verdere uitbreidingen van perifere handelslinten buiten de (dorps)kernen verbiedt.
- Het PRUP stelt dat de gemengd bebouwde zone enkel ingericht wordt op plaatsen waar de woonparkfunctie “onherstelbaar beschadigd” zou zijn en om recht te doen aan de “feitelijke gegevenheid op het terrein”. Er zouden dus uitsluitend gebieden worden opgenomen in de ‘blauwe zone’ die momenteel een handels- of gemengde functie kennen, niet de delen die nog een groen woonpark-karakter dragen. Dit is echter niet het geval: er worden feitelijk percelen toegevoegd die nu nog een woonpark-karakter hebben.
- De in geel aangemerkte percelen op het kaartje hieronder zijn momenteel zuivere woon- of gemeenschapsfuncties in een woonpark, die echter, zonder duidelijke motivering of onderbouwing, aan de gemengd bebouwde zone worden toegevoegd. Deze percelen vormen niet alleen een feitelijke, territoriale
uitbreiding van het handelslint, maar faciliteren de inplanting van toekomstige, grotere handelsvestigingen en hun ruimtelijke behoeften.
- Eén van de ongefundeerde toevoegingen aan de gemengd bebouwde zone – perceel Schransdreef 6 – speelt een sleutelrol in een omgevingsvergunningsdossier voor de geplande inrichting van een geheel nieuwe Lidl-supermarkt (ter plaatse van Schransdreef 6) waartegen door een zeer groot aantal bezorgde bewoners – uit de omliggende wijken maar ook Overijse als geheel – bezwaar is ingediend. Volgens de bezorgde burgers is bij dit uiterst wankel onderbouwde dossier sprake van een kleinhandels-programma dat de draagkracht van de site vele malen overschrijdt, dat sterk afhankelijk is van automobiliteit, deze feitelijk aanmoedigt, daarmee de verkeersdruk aanzienlijk verhoogt en ruimtelijk en mobiliteitstechnisch parasiteert op zijn directe en ruimere omgeving – met grote negatieve impact op leefbaarheid en mobiliteit op diverse schalen en met name die van de aanpalende groene woonwijk. Het programma is bovendien – zoals elke drastische uitbreiding van het handelslint - niet-complementair aan het bestaande voedingswinkelaanbod: het bedreigt daarmee de beoogde / bestaande winkelinfrastructuur in de dorpscentra. Enkele van de ingediende bezwaarschriften voegen wij ter onderbouwing van onze zorgen bij. Het PRUP in zijn huidige vorm legitimeert tot onze grote ontzetting dit volstrekt ongepaste en onwenselijke project voor een nieuwe, onnodige en hinderlijke supermarkt.
- De andere ‘toegevoegde’ stukken blauwe zone doen eveneens bevrezen dat via het PRUP naar mogelijkheden wordt gezocht om verdere handelscapaciteit ruimtelijk mogelijk te maken, en de hinder en mobiliteitstechnische gevolgen ervan af te wentelen op de omliggende groene woonwijken.
- Er zijn in het PRUP geen eenduidige voorschriften opgenomen, die de burgers en omwonenden kunnen beschermen tegen overlast en (veel) extra verkeer: deze voorschriften worden doorgeschoven naar de Gemeentelijke Verordeningen, dewelke echter evenmin uitspraken doen over de “gemengd bebouwde zones”. Grote planonzekerheid is het gevolg voor alle omwonenden en burgers van Overijse. Hoewel de blauwe zone consequent afgesnoept wordt van de groene woonwijk, worden er geen eisen gesteld aan hoe de winkels zich ten opzichte van hun buren moeten ‘gedragen’; er zijn geen buffers voorzien, en alles blijft juridisch volledig open. De definitie van “goede ruimtelijke ordening” biedt bovendien weinig tot geen houvast, aangezien er formeel geen rekening hoeft gehouden te worden met GOED NABUURSCHAP ten opzicht van en in relatie met de omliggende groene woonwijken. Eventuele gemeentelijke verordeningen (die het PRUP zouden “aanvullen”) zijn makkelijk aanpasbaar en geven geen lange-termijn-garanties op werkelijk goede ruimtelijke ordening.
- Er dreigt daarmee planologische willekeur, onzekerheid voor bewoners en omwonenden, en een gebrek aan mogelijkheden voor de burger om schadelijke ontwikkelingen juridisch te contesteren.
CONCLUDEREND, roepen wij, bezorgde inwoners, U respectvol doch met klem op om het voorliggende ontwerp-PRUP ingrijpend te herzien.
Het PRUP moet ongewenste commerciële uitbreidingen van perifere handelslinten, planologische willekeur en onzekerheid voorkomen en voorzien in duidelijke, breed gedragen ruimtelijke spelregels.
Wij stellen twee pistes voor:
- de “blauwe zone” wordt opgeheven en terug ingekleurd als "groene woonwijk”. Volgens het PRUP kunnen ook in een groene woonwijk bestaande winkels gewoon blijven bestaan; enkel MEER winkels kunnen niet. Dit biedt de beste garanties dat de winkels werkelijk goed nabuurschap nastreven. Zo heeft ook de Gemeente de beste kaarten in handen om de winkelstrip te verduurzamen, te vergroenen, en werkelijk mooier en robuuster te maken, echter zonder capaciteitsuitbreiding of territoriale expansie van het handelslint, met alle negatieve gevolgen van dien.
- of het PRUP wordt zó aangepast, dat de omvang van de blauwe zones beperkt wordt tot de werkelijke toestand nu (d.w.z. zonder percelen Schransdreef 6, Louis Gunslaan 15 en Kasteelstraat 4) en aangevuld met duidelijke voorschriften die kwalitatieve vernieuwing nastreven: die goed nabuurschap en een werkelijk duurzame ontwikkeling, in de groene woonwijken en Overijse als geheel, verzekeren.
Gelezen en getekend te Overijse, februari-maart 2024
Actiegroep Schransdreef Neem contact op met de schrijver van de petitie