Charter Emotionele Ontwikkeling - SEN-SEO

Met dit charter* wordt meer aandacht gevraagd voor de emotionele ontwikkeling van personen met een verstandelijke beperking. Het charter schrijft een missie  uit over de beoogde realisaties voor de komende jaren. Het heeft als bedoeling te worden ondertekend (‘bezegeld’) door wie de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking  een warm hart toedraagt.

1.  Emotioneel welbevinden is een centraal domein in de kwaliteit van bestaan van elke mens. Emotionele ontwikkeling is een even belangrijke dimensie in de persoonlijkheid van personen met een verstandelijke beperking als lichamelijke ontwikkeling, cognitieve ontwikkeling en ontwikkeling van vaardigheden.

2. Bijgevolg verdient emotionele ontwikkeling even veel aandacht in beeldvorming, diagnostiek en ondersteuning van personen met een verstandelijke beperking. Met andere woorden, de dimensie emotionele ontwikkeling is opgenomen in ieder beeldvormend en diagnostisch verslag, in ieder ondersteuningsplan, in ieder persoonlijk toekomstplan van personen met een verstandelijke beperking.

We spreken dus over een recht op ondersteuning en psychotherapie, haarfijn afgestemd op het emotioneel ontwikkelingsniveau van personen met een verstandelijke beperking. Hierbij is in het bijzonder alertheid nodig ten aanzien van onder- en overschatten van mensen. Ook voor personen met een verstandelijke beperking en bijkomende gedrags- en psychische problemen, is deze juist afgestemde ondersteuning - zowel preventief als curatief - de beste weg naar een goede kwaliteit van bestaan, met inbegrip van inclusie en grip op eigen leven.

3. Aandacht voor de emotionele ontwikkeling gebeurt bij uitstek in dialoog en binnen een integratief kader: dialoog onder cliënt, familie/netwerk, begeleiders, team en beleid. Rekening houden met de emotionele ontwikkeling gebeurt ook in samenhang met andere dimensies en disciplines, in overleg met verschillende sectoren, binnen het levensverhaal van de cliënt en getoetst aan andere visies en kaders.

4. Om dit te realiseren, is er nood aan verdere ontwikkeling en verspreiding van instrumenten en methodieken. Psycho-educatie en vorming rond deze dimensie aan familieleden en professionelen is dan ook een fundamenteel en weerkerend item.  De grootste aandacht gaat daarbij naar coaching van personen die het dichtst bij de cliënt staan. Hen versterken in hun sensitieve responsiviteit, in hun opstelling en hun verwachtingspatroon ten aanzien van de personen met een verstandelijke beperking, moet leiden naar een afgestemde grondhouding/attitude.

5. Emotionele ontwikkeling krijgt pas de aandacht die ze verdient als dit op alle niveaus van de ondersteuning gerepresenteerd wordt. Voorwaardenscheppend is hierbij het beleidsniveau.

5.1. Op niveau van het beleid van een organisatie wordt de emotionele ontwikkeling ingeschreven in en gefaciliteerd door alle organisatorische en beleidsaspecten. Logischerwijs maakt het deel uit van de interne kwaliteitszorg.

5.2. Op niveau van het overheidsbeleid is de emotionele ontwikkeling een volwaardig item in diagnostiek, indicatiestelling en ondersteuning, net zoals bij kwaliteitseisen en inspectie. Meenemen van de emotionele ontwikkeling bij modulering en zorgzwaartebepaling is geen statisch, lineair proces, maar vraagt een creatieve, dynamische en intersectorale benadering.

6. De sensibilisering voor de emotionele ontwikkeling wordt ondersteund vanuit academische, wetenschappelijke en internationale hoek.

6.1. Het luik emotionele ontwikkeling is een verplicht en ruim onderdeel in het curriculum van alle menswetenschappelijke opleidingen, zeker als ze op hulpverlening gericht zijn. Verdieping hiervan in practica, veldonderzoek en scripties wordt aangemoedigd.

6.2. Wetenschappelijk onderzoek in het ruime veld van de emotionele ontwikkeling wordt gestimuleerd en mogelijk gemaakt (neuro-biologisch, orthopedagogisch, (ontwikkelings)psychologisch, link met Quality of Life, …).

6.3. Internationale uitwisseling van know-how en instrumenten verbreedt het draagvlak.  Een meer expliciete plaats van de emotionele ontwikkeling in de internationaal aanvaarde definitie van verstandelijke beperking (American Association on Intellectual and Developmental Disabilities) is een ambitie.

7. Emotionele ontwikkeling is bij uitstek inclusief, omdat het niet alleen universeel belangrijk is bij alle mensen, maar ook breder maatschappelijk-cultureel aan belang wint. In dit opzicht streven we naar een verbreding van deze aandacht, voor vooral personen met een verstandelijke beperking naar andere doelgroepen en andere sectoren.

Namens SEN-SEO regiegroep:

Filip Morisse                                                                                                                                                  
Trees Vangansbeke                                                                                                                                       
Bea Jonckheere                                                                                                                                            
Leen De Neve                                                                                                                                         
Lien Claes                                                                                                                                                       
Els Ronsse                                                                                                                                                      
Gerrit Vignero
Cindy Stevelinck

Filip Morisse - filip.morisse@fracarita.org    Neem contact op met de schrijver van de petitie